Wanneer een stad een toeristische bloei doormaakt, is het gebruikelijk om de nadruk te leggen op de positieve kanten – en dat zijn er meestal nogal wat. Wanneer dit in ontwikkelingslanden gebeurt, ligt de nadruk vooral op de economische voordelen waar bijna iedereen in de stad aan deelneemt. Sommige plaatsen zijn zelfs getransformeerd door het toerisme, en dat is waar mensen over het algemeen aan denken als ze steden beschouwen die populaire toeristische bestemmingen zijn geworden.
Dat gezegd hebbende, dit is niet het hele verhaal. In Medellin wordt het toerisme door velen gezien als een goudkoorts van de 21e eeuw, en wordt het door de lokale bevolking uitgebuit ten koste van hun culturele waardigheid. Antioquia, de regio waar Medellin ligt, staat bekend om de mensen die er all-in voor gaan, wat ze ook doen. Dit is misschien een generalisatie, maar je kunt deze alles-of-niets-houding zeker zien in de manier waarop de toeristenindustrie zich in Medellin heeft ontwikkeld.
Sommige inwoners denken dat het misschien een tijdelijke obsessie is, aangewakkerd door slimme marketing, maar anderen denken dat de reputatie van Medellin als populaire toeristenbestemming zal blijven bestaan. Helaas lijken de fundamenten van het toerisme in Medellin een beetje slordig. De gastvrijheid van de stad is nog steeds aanwezig, maar hun gretigheid om geld te verdienen resulteert in een zeker verlies aan waardigheid. Zoals Alberto Lleras Camargo (een president uit het midden van de 20e eeuw) ooit zei: toerisme verandert regio's in prostituees. Zelfs op dat punt in de geschiedenis van Colombia zag hij dat sommige gemeenschappen feitelijk hun ziel verkochten aan iedereen die geld had.
Is het toerisme in Medellin echt zo slecht?
In theorie zou er niets mis mee moeten zijn als Medellin een sterke toeristenindustrie heeft. De stad heeft tenslotte een rijke geschiedenis, prachtige architectuur, gevarieerde musea en vriendelijke mensen – allemaal belangrijke ingrediënten van een toeristische topbestemming. Volgens veel plaatselijke bewoners bewijst de manier waarop de industrie is gegroeid echter een slechte dienst aan de integriteit van de stad. Tegenwoordig heeft iedereen die wat extra geld te besteden heeft toegang tot alle goederen en diensten die hij of zij wil, legaal of niet. Dit is niet alleen een kwestie van verarmde lokale bewoners die hun culturele erfgoed omzetten in goedkope T-shirts; het is een kwestie van rechthebbende toeristen die een hele stad als een koopwaar behandelen, en zich laten bijstaan door iedereen die een paar extra pesos wil verdienen.
Tegenstanders van het toerisme in Medellin zeggen dat een overwoekerde industrie de stad in een tweede Thailand verandert – een bestemming waar toeristen zonder gevolgen kunnen genieten van alle ondeugden. Drugs- en sekswerkers zijn maar al te gemakkelijk te vinden, en bezoekers kunnen zelfs minderjarige meisjes ophalen, zonder toezicht tijd met hen doorbrengen en ze zonder vragen weer afzetten. In sommige delen van Medellin hoeven klanten alleen maar hun paspoort achter te laten als garantie. Als de sekswerker terugkomt, wordt het paspoort teruggevonden en gaat de bezoeker verder. Inwoners van Medellin hebben al bezwaar gemaakt tegen deze praktijken, maar de regering moet ze nog erkennen, laat staan er actie tegen ondernemen.
De controverse over narcotoerisme in Medellin
Eén aan toerisme gerelateerde controverse in Medellin heeft internationale aandacht gekregen: het enthousiasme voor narco-toerisme. In Medellin draait dit soort toerisme om Pablo Escobar en zijn kartel, die verantwoordelijk waren voor duizenden doden tijdens de jaren dat ze actief waren. Escobar is een controversieel figuur, maar het helpt zeker niet dat deze beruchte figuur op de markt wordt gebracht als een bezienswaardigheid voor nieuwsgierige toeristen.
In overeenstemming met de opportunistische houding van de Antioquianen is er echter geen tekort aan gidsen, taxichauffeurs, souvenirverkopers en meer die het narcotoerisme zullen promoten bij iedereen die wil luisteren. Ook al kennen ze waarschijnlijk iemand die familieleden heeft verloren aan het Medellin-kartel, ze gaan nog steeds op tournee, bevelen bestemmingen aan of verkopen souvenirs die verband houden met Pablo Escobar.
Aan de andere kant is er een kleine maar luidruchtige minderheid die er met veel plezier over nadenkt Pablo Escobar-rondleidingen. Niet omdat het onwetende enthousiastelingen zijn, maar omdat ze daadwerkelijk in gemeenschappen leven die de drugsbaron voor hen heeft gebouwd. Escobar stond erom bekend de loyaliteit van mensen te kopen, en dat omvatte ook het gebruik van liefdadigheid om het vertrouwen van de verarmde lokale bevolking te winnen. Hij zou voedsel en geld uitdelen, wijken renoveren en zelfs op eigen kosten huizen herbouwen. Deze gemeenschappen herinneren en vereren Escobar nog steeds en zeggen dat de wereld niet begrijpt wie hij werkelijk was.
Hoe de toeristische bloei van Medellin de geschiedenis van de stad opnieuw vormgeeft
In veel opzichten is Medellin nog steeds aan het herstellen van zijn gewelddadige verleden. De meeste families in de stad hebben iemand verloren door bendegerelateerd geweld, of het nu een politieagent was die op bevel van Escobar werd neergeschoten, of een burger die betrapt werd in het kruisvuur tussen bendeleden en regeringstroepen. De herinneringen zijn nog steeds sterk, maar tegelijkertijd worden die herinneringen aangeboden als brandstof voor het vuur van het toerisme. Dit is pijnlijk voor velen in Medellin, die niet willen dat hun persoonlijke verdriet als een dier in een dierentuin wordt aangestaard. Narco-toerisme is hiervan slechts één voorbeeld; Er zit nog veel meer in het gewelddadige verleden van Medellin dat de bewoners nog steeds niet hebben verwerkt.
Volgens Andres Felipe Tobon Villada, een ambtenaar in de regering van Medellin, zijn de bewoners er nog steeds niet in geslaagd een gemeenschappelijke geschiedenis van gebeurtenissen op te bouwen. Ze verwerken wat er is gebeurd op individueel niveau, maar niet collectief. Dan komt de toeristenindustrie langs en bouwt voor bezoekers een scheef verhaal op dat niet noodzakelijkerwijs waar is. Helaas is er geen ander verhaal om te presenteren, dus dat gaat uiteindelijk door voor geschiedenis.
Moet de toeristenindustrie van Medellin worden hervormd?
Gezien de mate waarin dit probleem zich al heeft ontwikkeld, kan het niet zomaar worden geëlimineerd of opnieuw worden opgestart. In plaats daarvan zou het op een veel grotere schaal moeten worden aangepakt dan voorheen. In plaats van dat individuen onethische of illegale praktijken aan de kaak stellen, moeten deze zaken op gemeenschaps- of overheidsniveau worden aangepakt. Het is niet zo dat bezoekers moeten stoppen met het maken van rondleidingen door Medellin; het is dat de gidsen een nauwkeuriger verhaal moeten presenteren.
Ten goede of ten kwade: het toerisme in Medellin is een blijvertje. Als je het overweegt op tournee naar Medellín, voel je niet schuldig als je daar een toerist bent; zorg er gewoon voor dat je je bewust bent van de echte geschiedenis van de stad, in plaats van de opgeschoonde versie die aan toeristen wordt gepresenteerd.
